Τα τελευταία χρόνια η εξέλιξη που έχει συντελεστεί στον τομέα των “έξυπνων” εφαρμογών είναι τόσο ραγδαία που δικαίως μπορούμε να μιλάμε για επανάσταση: Οπτική αναγνώριση και αυτόματη ψηφιακή αρχειοθέτηση εγγράφων, αναγνώριση ομιλίας και  μετάφραση κειμένου, αναγνώριση εικόνων, υποβοήθηση ή και αυτοματοποίηση διάγνωσης, οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης αυξάνονται συνεχώς. Αρκετές από αυτές έχουν φτάσει σε μεγάλα επίπεδα ωριμότητας, παρέχονται με μικρό ή μηδενικό κόστος και για αυτό αξίζει να γνωρίσουμε την πιθανή εφαρμογή τους στο φαρμακείο μας.

Ψηφιακή αρχειοθέτηση και έξυπνη οπτική αναγνώριση εγγράφων

Το “γραφείο χωρίς χαρτιά” (paperless office) είναι μία υπόσχεση των παρόχων τεχνολογίας εδώ και δεκαετίες, που μάλλον δεν υλοποιήθηκε στην πράξη όπως θα έπρεπε. Αντιθέτως, η σύγχρονη ευκολία δημιουργίας και διακίνησης εγγράφων έχει ως αποτέλεσμα συχνά να κατακλύζεται ο εργασιακός μας χώρο από έγγραφα (διαφημιστικά φυλλάδια, λογαριασμοί, τιμολόγια) μικρότερης ή μεγαλύτερης σημασίας των οποίων η παραδοσιακή αρχειοθέτηση είναι χρονοβόρα και αναποτελεσματική. 

Την απάντηση στο παραπάνω πρόβλημα έρχεται να δώσει η έξυπνη ψηφιακή αρχειοθέτηση: η κεντρική ιδέα της είναι πως σκανάροντας ή φωτογραφίζοντας από το κινητό μας ένα οποιοδήποτε έγγραφο, το λογισμικό αυτόματα το ταξινομεί αναγνωρίζοντας την μορφή του (πχ αν πρόκειται για τιμολόγιο ή ενημερωτικό σημείωμα), το αποθηκεύει στο διαδίκτυο με ασφαλή τρόπο, πραγματοποιεί οπτική αναγνώριση του κειμένου (Optical Character Recognition – OCR), και ενδεχομένως εξάγει χρήσιμη πληροφορία από αυτό. Για παράδειγμα, εξειδικευμένο λογισμικό μπορεί να αναλάβει την αυτοματοποιημένη καταχώρηση παραστατικών στα λογιστικά βιβλία μιας επιχείρησης, ή να αναλύσει την ψηφιακή φωτογραφία μιας επαγγελματικής κάρτας και να εισάγει στην ηλεκτρονική μας ατζέντα όλα τα δεδομένα που περιέχονται σε αυτή (όνομα, τηλέφωνο, email) χωρίς να απαιτείται καμία ενέργεια από εμάς. Και φυσικά ένα σημαντικό επιπλέον όφελος της έξυπνης ψηφιακής αρχειοθέτησης είναι πως αποκτούμε τη δυνατότητα αναζήτησης στο σύνολο των πληροφοριών που βρίσκεται αποθηκευμένο στα έγγραφά μας, κάτι σαν το προσωπικό μας google.

Με βάση τα παραπάνω είναι φανερό πως οι σύγχρονες προσεγγίσεις ψηφιακής αρχειοθέτησης μπορούν να έχουν πεδίο αξιοποίησης και στο στο φαρμακείο, αν και προς το παρόν το κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τις ελληνικές επιχειρήσεις (πχ υποχρέωση φύλαξης τιμολογίων σε φυσική μορφή για αρκετά χρόνια) ενδεχομένως περιορίζει τη σημασία τους. Μία ενδεχομένως πολύ πιο ενδιαφέρουσα για το φαρμακείο χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών ανάλυσης και κατανόησης κειμένου είναι η αυτόματη αναγνώριση χειρόγραφων ιατρικών συνταγών: Ίσως στο προσεχές μέλλον η “αποκρυπτογράφηση” μιας χειρόγραφης ιατρικής συνταγής να μην είναι εφικτή μόνο από έμπειρους φαρμακοποιούς, αλλά και από εξειδικευμένο λογισμικό – ήδη σχετικές ερευνητικές προσπάθειες βρίσκονται σε εξέλιξη. 

Αναγνώριση ομιλίας

Μια από τις σημαντικότερες εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινότητά μας είναι η αναγνώριση ομιλίας. Πρόκειται για μια τεχνολογία η οποία επίσης δεν είναι νέα, ωστόσο τα τελευταία 2-3 χρόνια έχει τελειοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό που πλέον είναι εφικτή η υπαγόρευση κειμένου στον υπολογιστή σχεδόν σαν να απευθυνόμαστε στον προσωπικό μας γραμματέα. Υφίσταται πλέον ενσωματωμένη στα πιο γνωστά εργαλεία επεξεργασίας κειμένου για τις περισσότερες γλώσσες και φυσικά για τα ελληνικά. Τα πλεονεκτήματα είναι προφανή: Αφενός, για τους περισσότερους από μας, είναι σαφώς πιο γρήγορο το να υπαγορεύουμε ένα κείμενο, έστω με σχετικά αργή ταχύτητα,  από ότι να τα πληκτρολογούμε. Αφετέρου μπορούμε έτσι να δημιουργήσουμε κείμενα, μικρά η μεγαλα, χωρίς να χρειάζεται να είμαστε μπροστά στον υπολογιστή μας: Μπορούμε απλά να υπαγορεύσουμε στο smartphone μας ένα e-mail, ένα μήνυμα, ή και μία νέα ανάρτηση-παρουσίαση προϊόντος του φαρμακείου μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Πέρα από την υπαγόρευση κειμένου, η αναγνώριση ομιλίας έχει πολλές επίσης χρήσεις, όπως είναι τα έξυπνα τηλεφωνικά κέντρα και οι ψηφιακοί προσωπικοί βοηθοί, οι οποίοι καταλαβαίνουν απλές φωνητικές εντολές και ερωτήσεις. Σχετικές χρήσιμες εφαρμογές δεν έχουν ωστόσο εμφανιστεί ακόμη για τον χώρο του φαρμακείου.

Αυτόματη μετάφραση

Μια άλλη εντυπωσιακή και χρήσιμη δυνατότητα είναι η αυτόματη μετάφραση κειμένου. Μέσω σχετικών εφαρμογών, μπορούμε μέσα από τον υπολογιστή ή το κινητό μας να μεταφράσουμε κείμενα μεταξύ οποιονδήποτε γλωσσών του κόσμου, καθώς επίσης και ολόκληρους δικτυακούς τόπους. Οι σχετικές εφαρμογές έχουν εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε κάποιες φορές η μετάφρασής του είναι σχεδόν εξίσου καλή με ενός ανθρώπου μεταφραστή. Ορισμένες μάλιστα συνδυάζουν την αναγνώριση ομιλίας με την αυτόματη μετάφραση, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα συνομιλίας και επικοινωνίας, σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, μεταξύ ανθρώπων που δεν μοιράζονται κάποια κοινή γλώσσα. Η τεχνολογία αυτή επιτρέπει τη διενέργεια απλών συζητήσεων και μας δίνει στο φαρμακείο τη δυνατότητα να βοηθήσουμε αλλοδαπούς πελάτες με τους οποίους διαφορετικά θα είχαμε μεγάλη δυσκολία ή και πλήρη αδυναμία επικοινωνίας και εξυπηρέτησης. Φαρμακεία τα οποία βρίσκονται σε τουριστικές περιοχές μπορούν να ωφεληθούν ουσιαστικά από αυτή τη δυνατότητα ώστε να προσεγγίσουν ένα μεγαλύτερο κοινό και να 

εξυπηρετήσουν καλύτερα τους πελάτες τους.

Αξιόλογες έξυπνες εφαρμογές στον υπολογιστή και το κινητό

• Αναγνώριση ομιλίας και υπαγόρευση κειμένου: Οι γνωστές σουίτες γραφείου Microsoft Office και Google Docs έχουν πλέον ενσωματωμένη τη δυνατότητα δημιουργίας κειμένου μέσω υπαγόρευσης. Το μόνο που χρειάζεται είναι ένα μικρόφωνο, το οποίο υπάρχει έτσι και αλλιώς ενσωματωμένο σε όλους τους σύγχρονους φορητούς υπολογιστές, και σύνδεση στο Internet. Η αναγνώριση ομιλίας υφίσταται επίσης ως δυνατότητα σε όλα τα σύγχρονα smartphones,  καθώς είναι ενσωματωμένη στις τελευταίες εκδόσεις των Android και IOS. Αυτό πρακτικά επιτρέπει να στείλουμε κάθε λογής μήνυμα, μέσω πχ email, messenger, viber ή SMS υπαγορεύοντας το σχετικό κείμενο αντί να χρειάζεται να το γράψουμε στην οθόνη αφής του κινητού, διαδικασία που είναι πάντα αργή και επίπονη. Εντυπωσιακό είναι πως στον συγκεκριμένο τομέα πρωτοστατεί και μία ελληνική εταιρεία, η MLS Πληροφορική, η οποία πριν μερικούς μήνες λανσάρισε την πρώτη ευρωπαϊκή  πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης και αναγνώρισης φωνής, ονόματι MAIC (MLS Artificial Intelligence Center) και η οποία έχει σημαντικό μερίδιο αγοράς στην ελλάδα και τις γειτονικές χώρες.
• Αυτόματη μετάφραση: To Google Translate και ειδικά η εφαρμογή για κινητά είναι μάλλον ό,τι καλύτερο για γενικής χρήσης αυτόματη μετάφραση και δεν είναι υπερβολή να πούμε πως συχνά μοιάζει φερμένο από το μέλλον. Η δυνατότητα της ταυτόχρονης οπτικής αναγνώρισης και μετάφρασης κειμένου από φωτογραφία ή από την κάμερα του κινητού αλλά και της μετάφρασης ομιλίας σε πραγματικό χρόνο, είναι δυνητικά εξαιρετικά ωφέλιμες για την εξυπηρέτηση αλλοδαπών πελατών στο φαρμακείο
• Οπτική αναγνώριση: Το γνωστό Adobe Acrobat έχει πλέον εξελιχθεί και η mobile έκδοσή του μπορεί, πέρα από το να δημιουργεί αρχεία pdf από φωτογραφίες εγγράφων, να επιτελεί οπτική αναγνώριση του κειμένου με αξιόλογη πιστότητα, επιτρέποντας έτσι την ηλεκτρονική αρχειοθέτηση και δυνατότητα αναζήτησης μέσα σε κάθε τύπου έγγραφο, πχ τιμολόγια, συμβόλαια κτλ. Από εφαρμογές που “διαβάζουν” επιχειρηματικές κάρτες αξιόλογες είναι το Microsoft Office Lens και το Evernote, με το οποίο να παρέχει επίσης τη δυνατότητα λήψης και διασταύρωσης των στοιχείων της κάρτας με online πηγές όπως είναι το Linkedin. Εντυπωσιακό είναι επίσης το Google Lens, μια εφαρμογή η οποία μας δίνει κάθε λογής πληροφορίες για ό,τι αντικείμενο στρέψουμε την κάμερα του κινητού μας, για παράδειγμα μία “άγνωστη” συσκευασία φαρμάκου ή παραφαρμάκου από χώρα του εξωτερικού.

Ολοκληρώνοντας, οφείλουμε να αναφέρουμε πως πέρα από τις παραπάνω γενικής χρήσης εφαρμογές, η υλοποίηση μιας συνολικής αποτελεσματικής λύσης έξυπνης ψηφιακής αρχειοθέτησης στον χώρο του φαρμακείου δεν είναι μια υπόθεση απλή, αλλά χρειάζεται προετοιμασία, μελέτη, και ενδεχομένως την συνδρομή ενός εξειδικευμένου συμβούλου που θα μας βοηθήσει στη σωστή επιλογή εξειδικευμένου λογισμικού, την βελτιστοποίηση των σχετικών διαδικασιών της επιχείρησής, καθώς και την εκπαίδευση του προσωπικού μας.

————-

Ο Κωνσταντίνος Κωστίκας είναι Φαρμακοποιός με διδακτορικό στην επιστήμη υπολογιστών. Τον τελευταίο χρόνο, ως επικεφαλής του ερευνητικού προγράμματος Oncorecords, ασχολείται με την έξυπνη οπτική αναγνώριση και την εξόρυξη γνώσης από  ιατρικά κείμενα.